Odlaganje otpada sve veći teret za lokalne samouprave - Neophodni novi projekti izgradnje i sanacije deponija

Odlaganje otpada postaje sve veći problem opština i gradova u Srbiji, a lokalne samouprave koje su do sada koristile sopstvene kapacitete - suočene sa njihovim objektivnim limitima, ali i sve većom zabrinutošću ljudi za okolinu u kojoj žive - shvataju da je udruživanje neminovno i užurbano prave planove.

Deponija u prigradskom naselju Opornica u Kragujevcu, gde su od 1984. odlagani šljaka i pepeo iz gradske toplane, te otpad iz nekadašnje "Zastavine" Fabrike automobila, po nalogu Republičke inspekcije za zaštitu životne sredine - koja je naložila rekultivaciju o trošku "Energetike" - biće prva deponija u Šumadiji sanirana u skladu sa evropskim propisima.

Iako je gradnja regionalne sanitarne deponije za Braničevski okrug trebalo da bude završena do ove godine, još ništa nije urađeno, pa se komunalni otpad i dalje odlaže na gradsko smetlište "Jeremijino polje" u Požarevcu, koje od 1989. u blizini Novog groblja zauzima površinu od oko sedam hektara.

Ranije se planiralo da Požarevac gradi zajedničku deponiju sa Smederevom i Kovinom, u naselju Radinac, ali je 2014. odlučeno da partneri budu sve opštine Braničevskog okruga: Petrovac na Mlavi, Kučevo, Veliko Gradište, Golubac, Malo Crniće, Žabari i Žagubica, u kojima bi bile izgrađene takozvane transferne stanice. Prvobitna lokacija, naselje Rašanac kod Petrovca na Mlavi, napuštena je zbog podzemnih voda i pobune meštana, kasnije se spominjao površinski kop Ćirikovac, zatvoren još 2009, a sada se ne zna ništa osim toga da je za gradnju savremene deponije potrebno oko 15 mil EUR, pa bi valjalo aplicirati kod fondova EU.

Svesni činjenice da je neophodno izgraditi sanitarnu deopniju, komunalci u Varvarinu, baš kao i u komšijskom Ćićevcu, koriste nesanitarno smetlište na potezu između ova dva mesta. Problem su, međutim, i nelegalne deponije, koje se nalaze u većim selima - poput Obreža i Bačine - mada su jednako ugrožena i naselja uz put, kao što je Zalogovac, u kojima se džakovi sa svakojakim đubretom jednostavno izbacuju iz automobila. Jedino pozitivno je to što se bacanju uginulih životinja, posle kažnjavanja nesavesnih - stalo na put.

Vrnjačka banja je višegodišnji proglem privremeno rešila potpisivanjem ugovora sa firmom ASA, pa se od kraja prošle godine sav komunalni otpad odvozi u Lapovo, na reciklažu.

- Iako nas ova usluga košta čak 3.500 dinara po toni, građanima odnošenje smeća nije poskupelo, jer smo za ovu namenu iz opštinskog budžeta izdvojili 18 miliona dinara - kaže Boban Đurović, predsednik opštine.

Na samo stotinu metara od centra Smedereva, na brdu Majdan, šuma je bukvalno prekrivena plastikom, pa Miljan Ilić, predsednik lokalnog Ekološkog pokreta, kaže da je grad poslednjih godina uzalud ulagao velike sume u čišćenje. Spas bi trebalo da donese projekat transferne stanice sa reciklažnim centrom, na kojem Direkcija za izgradnju intenzivno radi. U opštini Smederevska Palanka najveći problem je nelegalna deponija kraj puta za Selevac, na kojoj završavaju čak i crknute domaće životinje... U susednoj Velikoj Plani kažu da su problemi manji otkad se komunalni otpad odvozi u Jagodinu, na sanitarnu deponiju, ali su - sačinivši katastar "divljih" smetlišta - uspeli da saniraju tek njih petnaestak.

Sa 120 nelegalnih deponija i 32 javne površine na području Leskovca prikupljeno je oko 3.000 tona različitog otpada. Akcija čišćenja neprekidno traje već dve i po godine, a smeće se odlaže na regionalnu sanitarnu deponiju "Željkovac". Za građevinski šut namenjena je lokacija u selu Donja Jajina, a sve aktivnosti koordinira gradska Uprava za zaštitu životne sredine, u okviru Nacionalne strategije upravljanja otpadom.

Iako svako ovdašnje selo ima kontejnere, ima i nelegalne deponije, a najveća je kod Glogovca, kraj korita reke Morave, na petnaestak kilometara od grada. Na ulazu u Jagodinu iz pravca Ribara raste gomila šuta i ostalog građevinskog materijala. U ovom delu Srbije, međutim, poseban problem predstavlja klanički otpad, koji često završava i u vodotocima, s obzirom na to da u Pomoravlju samo ćuprijska "ZOO higijena" sakuplja leševe uginulih životinja.

Još 2010, kada je grad Vranje sačinio katastar deponija, evidentirano je 185 smetlišta, sa oko 23.000 kubika komunalnog otpada, pa se počelo sa čišćenjem po listi prioriteta. Meštani su se žalili da nema dovoljno kontejnera, pa su oni postavljeni u gotovo svim selima, a na teritoriji grada su najviše ugrožena rečna korita, jer još postoji ružna navika da se otpad baca u vodu.

Fond za zastitu zivotne sredine Republike Srbije

Energetika d.o.o. Kragujevac

Opština Vrnjačka Banja

FCC Vrbak doo Lapovo

Grad Smederevo

Opština Smederevska Palanka

Opština Velika Plana

Grad Leskovac

Grad Jagodina

Grad Vranje

odlaganje otpada u Srbiji

lokalme samouprave

naselje Opornica Kragujevac

gradska toplana Kragujevac

Fabrika automobila Zastava

Republička inspekcija za zaštitu životne sredine

Enefetika

sanacija deponija

gradnja regionalne saniratne deponije

Braničevski okrug

Jermijino polje Požarevac

naselje Radinac

Obrež

Bačine

ASA

kumunalni otpad

reciklaža komunalnog otpada

opština Vrnjačka banja

Boban Đurović

Miljan Ilić

reciklažni centri

Direkcija za izgradnju

divlje deponije

divlja smetlišta

nelegalne deponije

sanitarna deponija Željkovac

Donja Jajina

Uprava za zaštitu životne sredine Leskovac

Nacionalna strategija upravljanja otpadom

reka Morava

ZOOO higjena Ćuprija

katastar deponija